زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

نقد الدمعة الساکیة





کتاب الدمعة الساکبة اثر محمدباقر بهبهانی (۱۲۸۵ق) می‌باشد.


۱ - محتوای کتاب



وی زندگانی ائمه (علیه‌السّلام) را در چند جلد نگاشته است که دو جلد آن (جزء چهارم و پنجم) در چهارده فصل، به امام حسین (علیه‌السّلام) و عاشورا اختصاص دارد. او از شاگردان و مریدان فاضل دربندی بوده و در این کتاب با تعبیر (قال الفاضل) از او نقل کرده است.

۲ - بهبهانی از نگاه واعظ تبریزی



واعظ تبریزی خیابانی، از این نویسنده ستایش کرده و به نقل از شیخ محمود عراقی در کتاب دارالسلام فی من فاز بسلام الامام درباره او گفته است: «ذکر مصائب می‌نمود؛ به طوری که در آن عصر و بلد (نجف) متعارف بود. از کتاب‌های مقتل فارسی مثل روضة الشهداء و محرق القلوب (محرق القلوب تالیف مرحوم ملامهدی نراقی (۱۲۰۹ یا ۱۲۱۱ق)، پدر ملا احمد نراقی مؤلف معراج السعادة (در اخلاق اسلامی) است. مرحوم ملامهدی نراقی در عصر خود از علمای بزرگ و طراز اول شیعه در ایران بوده و آثار علمی متعددی دارد. فرزندش ملااحمد نیز در علم و فضل و وارستگی راه پدر را رفته است. در سال ۱۳۸۱ شمسی نکوداشتی برای این دو فاضل نراقی در حوزه علمیه قم برگزار گردید و تعدادی از آثار آنها احیا و تجدید چاپ شد. برخلاف سایر آثار مرحوم ملامهدی، محرق قلوب در مقتل، از دقت علمی برخوردار نیست و شامل مطالبی بی اساسی و ضعیف و نپذیرفتنی می‌باشد. چنانکه هدف انتقاد مرحوم محدث نوری قرار گرفته است این کتاب، به زبان فارسی و مفصل است و دارای دو مقدمه و بیست مجلس می‌باشد.)
[۱] محدث نوری، لولو و مرجان، ص۱۶۳_ ۱۶۴.
و مانند اینها کتابی به دست می‌گرفت و می‌خواند و چون نیت خالص بود، تاثیری تمام می‌نمود.
[۲] واعظ خیابانی تبریزی، ملاعلی، وقایع الایام فی تتمه محرم الحرام، ج۲، ص۴۸۵، تحقیق محمد الوانساز خویی.


۳ - منابع مورد استفاده


بهبهانی، در نقل گزارش عاشورا، از کتاب منتخب طریحی بسیار بهره برده است. منابع دیگر او عبارت‌اند از: بحار الانوار، عوالم العلوم، تظلم الزهراء، مسند البتول، تذکار الحزین، جامع الاخبار، نور العین، مهیج الاحزان، معدن البکاء او المصائب، مقتل منسوب به ابو مخنف و تفسیر منصوب به امام عسکری (علیه‌السّلام).

۴ - برخی گزارشهای نامعتبر در کتاب



۱. سخنان امام حسین (علیه‌السّلام) پس از شهادت حضرت عباس و طلب آب برای طفل شیرخوار، و اجابت حضرت علی اکبر برای آوردن آب؛ در حالی که مسلم است علی اکبر پیش از حضرت عباس شهید شده بود.
[۳] بهبهانی، محمدباقر، الدمعة الساکبه، ج۴، ص۳۲۷، تصحیح حسین اعلمی.

۲. نقل گفت وگوی امام حسین (علیه‌السّلام) با سکینه درباره شهادت حضرت علی اکبر و امر کردن سکینه به صبر و انتساب همه اینها به آثار شیخ مفید ؛
[۴] بهبهانی، محمدباقر، الدمعة الساکبه، ج۴، ص۳۳۲.
در حالی که در آثار شیخ مفید چنین مطلبی نیست؛
۳. باقی ماندن جنازه حضرت عباس در محل شهادتش به علت کثرت جراحات پیکر او، تا جایی که امام حسین (علیه‌السّلام) به نتوانست او را به محل جنازه‌های شهدای دیگر ببرد.
[۵] بهبهانی، محمدباقر، الدمعة الساکبه، ج۴، ص۳۳۴.
در حالی که چنین مطلبی در هیچ یک از منابع معتبر نیامده است.

۵ - پانویس


 
۱. محدث نوری، لولو و مرجان، ص۱۶۳_ ۱۶۴.
۲. واعظ خیابانی تبریزی، ملاعلی، وقایع الایام فی تتمه محرم الحرام، ج۲، ص۴۸۵، تحقیق محمد الوانساز خویی.
۳. بهبهانی، محمدباقر، الدمعة الساکبه، ج۴، ص۳۲۷، تصحیح حسین اعلمی.
۴. بهبهانی، محمدباقر، الدمعة الساکبه، ج۴، ص۳۳۲.
۵. بهبهانی، محمدباقر، الدمعة الساکبه، ج۴، ص۳۳۴.


۶ - منبع


پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۱۲۹_۱۳۰






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.